12 Con Giáp và những đặc
tính
Mười
hai con Giáp trong tâm thức người Việt
Tại
Việt Nam,
lịch được lập theo
các chu kỳ thay đổi đều đặn
của mặt trăng. Hầu hết người dân
Việt Nam
kể cả người thành thị cũng như
kiều bào sống ở nước ngoài cũng
đều dùng lịch âm này trong nhà
để xem ngày lễ hay các ngày tháng
tốt lành. Vì sử dụng theo
lịch âm nên các ngày chính xác
của một năm mới luôn thay đổi theo
từng năm. Ðiểm phân và điểm
chí đánh dấu sự khởi đầu
các mùa ở châu Âu được xem
là điểm giữa theo lịch
châu Á và kết quả là mỗi
mùa ở Việt Nam
thường bắt đầu sớm hơn mùa
tương tự ở châu Âu đến 6
tuần
Mỗi
năm đều được "hộ trì"
bởi một trong số mười hai con vật theo cung
Hoàng đạo của người Việt, trong
đó con đầu tiên là chuột (Tí),
sau đó là trâu (Sửu) và tiếp
đến theo thứ tự là hổ (Dần),
mèo (Mão), rồng (Thìn), rắn (Tỵ),
ngựa (Ngọ), dê (Mùi), khỉ (Thân),
gà (Dậu), chó (Tuất) và cuối cùng
là lợn (Hợi). Trong số các con giáp
này thì Thìn (con rồng) là con vật
thần thoại và Tí, Dần, Tỵ, và Thân là những con vật sống
hoang dã và thường tránh gặp con
người. Bảy con còn lại
là những vật nuôi trong nhà. Cứ
mỗi chu kỳ 12 năm thì
lại mang tên con vật cũ. Ví dụ: năm
Thìn thuộc vào các năm 1976, 1988, 2000, 2012
Ngoài
ra, người Việt còn theo chu
kỳ 60 năm. Chu kỳ này
được lập theo sự kết
hợp của mười hai con vật là các
biểu tượng cụ thể theo cung hoàng
đạo của người Việt và 10 dấu
hiệu của Bầu trời. Lịch của
người Châu Á được lập theo chu kỳ 60 năm tương
đương với chu kỳ một thế kỷ 100
năm của người châu Âu. Mỗi năm
ảnh hưởng đối với con người
tùy theo những biểu
tượng của họ là hội tụ hay phân
kỳ. Sau đây là 12 con vật
đại diện 2 giờ đồng hồ trong một
ngày 24 tiếng.
Năm
Tí được cho là năm có nhiều
hỗn loạn. Người mang tuổi
này rất duyên dáng và hấp dẫn
người khác phái. Tuy nhiên, họ
rất sợ ánh sáng và tiếng
động. Người mang tuổi này
rất tích cực và năng động nhưng
họ cũng thường lắm chuyện vặt
vảnh. Người mang tuổi Tí
cũng có mặt mạnh vì nếu chuột
xuất hiện có nghĩa là phải có
lúa trong bồ. Vì chuột là con vật
sống về đêm nên giờ Tí bắt
đầu từ 11 giờ đêm đến 1 giờ
sáng
Trâu
tượng trưng cho sự siêng năng và
lòng kiên nhẫn. Năm
này có tiến triển vững vàng nhưng
chậm và một sức mạnh bền bỉ;
Người mang tuổi Sửu thường có
tính cách thích hợp để trở
thành một nhà khoa học. Trâu
biểu tượng cho mùa xuân và nông
nghiệp vì gắn liền với cái cày
và thích đầm mình trong bùn. Người mang tuổi này thường
điềm tỉnh và rất kiên định
nhưng rất bướng bỉnh. Giờ Sửu
bắt đầu từ 1 giờ sáng đến 3
giờ sáng
Những
người mang tuổi cọp thường rất dễ
nổi giận, thiếu lập trường nhưng
họ có thể rất mềm mỏng và xoay
chuyển cá tính cho thích nghi với hoàn
cảnh. Cọp là chúa
tể rừng xanh, thường sống về đêm
và gợi lên những hình ảnh về
bóng đen và giông tố. Giờ Dần
bắt đầu từ 3 giờ đến 5 giờ
sáng khi cọp trở về hang sau khi đi rình
mò trong đêm
Mèo tượng
trưng cho những người ăn
nói nhẹ nhàng, nhiều tài năng,
nhiều tham vọng và sẽ thành công
trên con đường học vấn. Họ
rất xung khắc với người tuổi Tí.
Người tuổi Mão có tinh
thần mềm dẻo, tính kiên nhẫn và
biết chờ thời cơ trước khi hành
động. Giờ Mão bắt đầu từ
5 giờ đến 7 giờ sáng khi mèo bắt
đầu đi kiếm ăn
Con rồng trong huyền
thoại của người phương Ðông
là tính Dương của vũ trụ, biểu
tượng uy quyền hoàng gia. Theo
đó, rồng hiện diện ở khắp mọi
nơi, dưới nước, trên mặt đất
và không trung. Rồng là
biểu tượng của nước và là
dấu hiệu thuận lợi cho nông nghiệp. Người tuổi Rồng rất trung thực,
năng nổ nhưng rất nóng tính và
bướng bỉnh. Họ là
biểu tượng của quyền lực, sự
giàu có, thịnh vượng và của
hoàng tộc. Có một câu
tục ngữ nói rằng "vào năm
Thìn, mọi người phải dự trữ
lương thực cho mình". Vì
vào những năm Thìn nạn đói
kém thường xảy ra. Giờ Thìn
bắt đầu từ 7 giờ đến 9 giờ
sáng.
Người
tuổi rắn nói ít nhưng rất thông
thái. Họ thích hợp
với vùng đất ẩm ướt. Rắn tượng trưng cho sự tiến
hóa vĩnh cửu của tuổi tác và
sự kế vị, sự phân hủy và sự
nối tiếp các thế hệ của nhân
loại. Người tuổi rắn
rất điềm tĩnh, hiền lành, sâu
sắc và cảm thông nhưng thỉnh thoảng
cũng hay nổi giận điên cuồng. Họ rất kiên quyết và cố
chấp. Giờ Tỵ bắt đầu từ 9
giờ đến 11 giờ sáng
Người tuổi
Ngọ thường ăn nói
dịu dàng, thoải mái và rộng
lượng. Do đó, họ dễ được
nhiều người mến chuộng nhưng họ
ít khi nghe lời khuyên can. Người
tuổi này thường có tính khí
rất nóng nảy. Tốc
độ chạy của ngựa làm người ta
liên tưởng đến mặt trời rọi
đến trái đất hàng ngày. Trong huyền thoại, mặt trời
được cho là liên quan đến những
con ngựa đang nổi cơn cuồng nộ. Tuổi này thường được cho
là có tính thanh sạch, cao quý và
thông thái. Người tuổi này
thường được quí trọng do thông
minh, mạnh mẽ và đầy thân ái
tình người. Giờ Ngọ bắt đầu
lúc giữa trưa khi mặt trời lên cao
nhất (từ 11 giờ trưa đến 1 giờ
chiều)
Người
mang tuổi Mùi thường rất điềm
tĩnh nhưng nhút nhát, rất khiêm tốn
nhưng không có lập trường. Họ ăn nói rất vụng về và
vì thế họ không thể là người
bán hàng giỏi nhưng họ rất cảm
thương người hoạn nạn và
thường hay giúp đỡ mọi người. Họ thường có lợi thế vì
tính tốt bụng và nhút nhát tự
nhiên của họ. Giờ Mùi
khoảng từ 1 giờ đến 3 giờ chiều.
Người tuổi Thân thường là một nhân
tài có tính cách thất thường. Họ rất tài ba và khéo léo
trong các vụ giao dịch tiền bạc.
Người tuổi này thường rất vui
vẻ, khéo tay, tò mò
và nhiều sáng kiến nhưng họ lại
nói quá nhiều nên dễ bị người
khác xem thường và khinh ghét. Khuyết điểm của họ nằm trong
tính khí thất thường và không
nhất quán. Giờ Thân
thường bắt đầu từ 3 giờ đến
5 giờ chiều.
Năm Dậu
tượng trưng cho một giai đoạn hoạt
động lao động cần
cù siêng năng vì gà phải bận
rộn từ sáng đến tối. Cái
mào của nó là một dấu hiệu
của sự cực kỳ thông minh và một
trí tuệ bác học. Người
sinh vào năm Dậu được xem là
người có tư duy sâu sắc. Ðồng thời, Gà được coi
là sự bảo vệ chống lại lửa.
Người sinh vào năm Dậu thường
kiếm sống nhờ kinh doanh nhỏ, làm ăn
cần cù như "một chú gà
bươi đất tìm sâu" Giờ Dậu
bắt đầu từ 5 giờ đến 7 giờ
tối.
Năm
Tuất cho biết một tương lai thịnh
vượng. Trên khắp thế
giới, chó được dùng để giữ
nhà chống lại những kẻ xâm nhập.
Những cặp chó đá
thường được đặt hai bên cổng
làng để bảo vệ. Năm Tuất
được tin là năm rất an
toàn. Giờ Tuất bắt đầu từ 7 giờ
đến 9 giờ đêm lúc này những
người dân ở vùng nông thôn Việt
Nam
thường đi ngủ và giao nhà cửa
lại cho những chú chó trông coi
Lợn tượng
trưng cho sự giàu có vì loài lợn
rừng thường làm hang trong những khu rừng. Người tuổi Hợi rất hào
hiệp, ga-lăng, tốt bụng và dũng cảm
nhưng thường rất bướng bỉnh, nóng
tính nhưng siêng năng và chịu lắng
nghe. Giờ Hợi bắt đầu từ 9 giờ
đến 11 giờ đêm